Autonieuws vernam uit goede bron dat de Belgische federale overheid de mogelijkheid onderzoekt om automobilisten te belasten op de banden(slijtage), om het verlies aan inkomsten door onder andere het zuiniger worden van onze auto’s te compenseren. Een woordje uitleg.

We schreven al dat de verschillende Belgische overheden in totaal meer dan twintig miljard euro per jaar verdienen aan de automobilist. Een groot stuk van die som wordt gevormd door belastingen op basis van de CO₂-uitstoot van de voertuigen, denken we maar aan de Vlaamse BIV en verkeersbelasting, de belasting op de verworpen uitgaven of die op het Voordeel van Alle Aard. Ook de accijnzen en btw op brandstoffen hangen samen met de uitstoot aangezien het verbruik en de CO₂-uitstoot van een auto rechtstreeks gerelateerd zijn.

Minder verbruik = minder inkomsten 

Door de Europese CO₂-uitstootobjectieven worden autoconstructeurs dit en volgend jaar verplicht om over hun gehele vloot aan nieuw ingeschreven wagens gemiddeld nog maar 95 g CO₂ per kilometer uit te stoten (zie artikel via deze link), een objectief dat in de volgende jaren nog verder verlaagd wordt en in 2030 nog 37,5% lager zal liggen dan dit jaar. De merken doen er alles aan om dat doel te bereiken, omdat ze anders torenhoge boetes moeten betalen. Ze doen dat door het elektrificeren van hun auto’s, wat betekent dat ze de meeste modellen van een of andere vorm van hybride aandrijving voorzien (micro- en milde hybrides, parallelhybrides, plug-in hybrides) of volledig elektrisch maken. Daardoor zal de gemiddelde CO₂ en dus ook het gemiddeld verbruik van de hele vloot aan nieuwe auto’s dalen, wat natuurlijk de bedoeling is, maar droogt ook een grote inkomstenbron voor de overheden op.

Die overheden, en zeker de onze, rekenen namelijk op de verschillende op de CO₂-uitstoot gebaseerde belastingen om de rekening te doen kloppen. Hoe minder auto’s verbruiken en uitstoten, hoe minder belasting er echter wordt geïnd, door lagere verkeersbelasting, een lagere BIV, een lager VAA en minder verworpen uitgaven, maar ook door minder btw en accijnzen op brandstoffen. Als je daarenboven merkt dat er meer elektrisch gereden wordt, is dat nogmaals een bron van minder inkomsten, aangezien die auto’s fiscaal gestimuleerd (moeten) worden door lagere belastingen en geen accijnzen op de brandstof betalen.

Op zoek naar alternatieven om te belasten

Het spreekt voor zich dat de regering het gestaag dalen van de inkomsten van haar favoriete cashkoe, de auto, niet kan aanvaarden, en dus op zoek gaat en moet gaan naar alternatieven om de inkomsten op peil te houden. Een van de denkpistes waarnaar gekeken wordt door de overheid is het belasten van de banden. 

Eigenlijk is dat nog niet zo gek, als je het vanuit het standpunt van de overheid bekijkt. Alle voertuigen hebben banden, ongeacht hun aandrijfvorm, en zwaardere en krachtigere voertuigen hebben grotere banden die ook sneller verslijten. Als er dus minder geld uit accijnzen en verkeersbelasting komt, kan dat gecompenseerd worden door een taks te heffen per verkochte band. Hoe groter de band, hoe hoger de taks, en hoe meer banden worden versleten, hoe meer het de overheid opbrengt.

In die zin is een bandentaks trouwens ook een soort kilometerheffing, want wie weinig of niet rijdt zal minder betalen dan wie veel rijdt.

De belasting op banden zou kunnen bestaan uit een bedrag per band in functie van de bandenmaat, dat bij de verkoopprijs wordt geteld, zoals de btw, en door de bandenhandelaars en garages zou moeten doorgestort worden. Door een merkteken (taksstempel) op de band zou dan aangegeven kunnen worden dat de belasting betaald is. Bij banden die rechtstreeks uit het buitenland zouden geïmporteerd worden kan er een aangifteplicht komen waarbij de eigenaars bij een garage of autokeuring een bedrag zouden moeten betalen in ruil voor een attest en het brandmerk op de band om te bewijzen dat de belasting betaald is. De controle op het rijden met “belaste” banden zou kunnen gebeuren door de politie, de autokeuring en ook de parkeerwachters die vandaag al overal opduiken.

Waarom banden?

De overheid kan als excuus voor het belasten van banden het feit inroepen dat zij als bron van fijn stof zeker zo schadelijk, en zelfs schadelijker zijn dan de uitlaatgassen van verbrandingsmotoren, en dat op die manier ook elektrische auto’s zonder uitlaatemissies mee betalen voor de lokale vervuiling die ze veroorzaken.

In dat kader blijkt uit een onderzoek van het Duitse vakblad Auto, Motor & Sport in samenwerking met het Britse studiebureau Emissions Analytics dat banden en remmen de belangrijkste bron zijn van verkeersgerelateerde deeltjesemissies. Emissions Analytics liet een volgeladen VW Golf uit 2011 met de goedkoopste banden op de markt 320 kilometer lang een bochtige route met gemiddelde asfaltkwaliteit afleggen aan vrij hoge snelheden, en constateerde dat daarbij 0,58 gram per kilometer stof vrijkwam, wat vergeleken moet worden met de fijnstoflimiet voor uitlaatgassen van amper 4,5 milligram per kilometer. De banden geven dus tot 1.000 keer meer fijn stof af dan uitlaatgassen. De onderzoekers merkten daarbij wel op dat de bandenslijtage meestal uit stofdeeltjes van meer dan tien micrometer bestaat, terwijl fijnstofdeeltjes uit uitlaten van (vooral benzine-)motoren kleiner zijn en dus ook schadelijker.

De mening van een expert

Autonieuws vroeg aan Mark Pecqueur, docent autotechnologie aan de Thomas More hogeschool in Mechelen en dé specialist in deze materie of hij deze bevindingen deelt.

Pecqueur: “Als we kijken naar de afgifte van fijn stof bij auto’s moeten we inderdaad vaststellen dat de uitlaatgassen een veel kleinere rol spelen dan de banden en de remmen, terwijl nochtans alle aandacht naar de uitlaatemissies gaat. Het is dan ook niet meer dan logisch dat ook naar de banden en de remmen wordt gekeken. De uitslag van het onderzoek van Emissions Analytics sluit perfect aan bij onze eigen bevindingen.” 

Pecqueur vervolgt dat ons idee dat de overheid het belasten van auto’s op basis van hun bandenslijtage overweegt “niet onrealistisch is, en in lijn ligt met een zekere logica die de overheid dwingt om alternatieve inkomsten te zoeken nu de belasting op CO₂-uitstoot en brandstofverbruik minder dreigt op te brengen.”

Hij wijst er echter op dat “het risico bestaat dat consumenten wanneer een dergelijke belasting wordt geheven zullen kiezen voor goedkopere banden van mindere kwaliteit. Die hebben een hardere compound en slijten daardoor trager, maar zijn minder comfortabel en vooral ook minder veilig. Bovendien zullen ze het vervangen ervan zo lang mogelijk uitstellen, wat de veiligheid evenmin ten goede komt.”

Gevraagd of hij het haalbaar en realistisch acht dat de overheid de huidige wegenbelasting zou vervangen of aanvullen met een belasting op banden, stelt Pecqueur dat dat “geen totale verrassing zou zijn, als je weet dat zo’n belasting ook op Europees niveau in de lijn van de mogelijkheden ligt.” Hij wijst er ook op dat “In België zo’n 83 miljard kilometer wordt gereden per jaar. Als die huidige belastingen vervangen zouden moeten worden door een belasting op banden zou je aan een tarief van 25 cent per kilometer komen.”

Laten we wel hopen dat de overheid zich niet al te gulzig zal tonen en er bij de eventuele invoer van een dergelijke belasting ook rekening mee zal houden dat een elastiek maar zolang rekbaar is tot hij knapt, en dat de automobilist -zeker vandaag- niet bereid zal zijn om méér dan de huidige 20,7 miljard euro per jaar bij te dragen aan de begroting. Een dergelijke belasting zou dus alleen aanvaardbaar zijn als ze gecompenseerd wordt door de daling of afschaffing van andere (verkeers)belastingen. Een onmiddellijke beslissing hierover moet trouwens niet verwacht worden, aangezien een regering in lopende zaken dergelijke hervorming ongetwijfeld niet mág goedkeuren.