Deze week brachten veel media het nieuws dat een studie die door de Vlaamse regering was besteld uitgewezen had dat de invoering van de Lage Emissiezones in Antwerpen en Gent een stevige impact heeft gehad op de luchtkwaliteit én op de kwaliteit van het wagenpark, en dat niet alleen in de betreffende steden, maar over heel Vlaanderen. Een door velen klakkeloos aangenomen boodschap, die echter de nodige nuance verdient, zegt Mark Pecqueur, docent Autotechnologie aan de Thomas More Hogeschool.
Het online voor iedereen raad te plegen rapport werd opgesteld door de Vlaamse Milieumaatschappij op vraag van Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir, die daarmee de ecologische en sociale impact van de twee Vlaamse Lage Emissiezones wilde onderzoeken. De conclusie die wordt getrokken (voornamelijk op basis van cijfers voor de Antwerpse LEZ, omdat die in Gent pas in januari van dit jaar in voege ging) is dat de invoering van de LEZ’s heeft gezorgd voor een versnelde vergroening van het wagenpark, dat nu minder oude diesels bevat en meer auto’s met een benzinemotor. Meteen wordt ook de conclusie getrokken dat dat niet alleen gezorgd heeft voor een betere luchtkwaliteit in de regio’s met een LEZ, maar over heel Vlaanderen.
Dat die luchtkwaliteit verbeterd is, is perfect mogelijk, maar dat dat het gevolg is van de installatie van twee LEZ-zones in Vlaanderen, is daar niet de reden voor, stelt Mark Pecqueur.
Hij zegt dat “toen in 2015 dieselgate aan het licht kwam diesel als brandstof voor personenwagens de doodsteek heeft gekregen.” Het is inderdaad een onbetwist feit dat diesel tot 2015 heer en meester was. Pecqueur vervolgt: “Dieselgate heeft het geweten van de automotive wereld wakker geschud. Plots werden emissies iets om wel ernstig te nemen. De spurt werd ingezet en technologieën die we reeds lang kenden uit de vrachtwagenwereld (Adblue) werden versneld ingezet bij personenwagens.”
Ten gevolge van het dieselschandaal en de plots slechte naam van die brandstof veranderde ook het koopgedrag van de consument. Volgens Pecqueur zagen we dan ook een significante daling van het aantal dieselvoertuigen voor er in februari 2017 een lage emissiezone kwam in Antwerpen.
Eindrapport Vlaamse Milieumaatschappij – november 2020
Plots waren dieselmotoren minder populair. Pecqueur stelt dat “de overheid dat ondertussen ook begrepen had en de prijs van diesel stelselmatig verhoogde tot deze van benzine, wat het economisch voordeel van diesel nog verder deed afnemen.” Het is volgens hem dan ook niet meer dan logisch dat er meer benzinewagens werden gekocht dan diesels, en dat dat dus hoogstens voor een klein deel het gevolg is van de Lage Emissiezones in Antwerpen en Gent.
België is het land van de bedrijfswagens. Bedrijfswagens worden beheerd door bedrijven die het reilen en zeilen van de wereld, de fiscaliteit en de Total Cost of Ownership kennen. Het is volgens Pecqueur dan ook niet meer dan logisch dat die firma’s na dieselgate hun strategie en aanbod hebben aangepast aan deze nieuwe realiteit en rekening hielden met de verwachte daling van de herverkoopwaardes van diesels.
Het is dan ook “niet helemaal correct om nu te stellen dat de LEZ de heilige graal van de lagere emissies is”, zegt Pecqueur. “De impact van dieselgate is veel belangrijker geweest dan het invoeren van de LEZ’s. Natuurlijk hebben een aantal arme sukkelaars hun oude wagen moeten vervangen door de komst van de LEZ’s maar het is dieselgate dat het echte verschil heeft gemaakt.”
In de conclusie van een van de hoofdstukken van het onderzoek staat trouwens letterlijk dat “het moeilijk is om een algemene uitspraak te doen over het lokaal netto-effect van de LEZ op de concentraties aan stikstofoxide en zwarte koolstof in Antwerpen.”
"Het is moeilijk om een algemene uitspraak te doen over het lokaal netto-effect van de lage-emissiezone op de gemeten concentraties aan stikstofdioxide en zwarte koolstof in Antwerpen."
Dat de LEZ dus worden gepresenteerd als de oorzaak van de daling van het aantal diesels en de verbetering van de luchtkwaliteit is op zijn minst een gedeeltelijk verkeerde voorstelling van de feiten. Los daarvan blijft het gaan om een maatregel met aanzienlijke sociale gevolgen die heel wat mensen heeft geraakt in hun mobiliteit en blijvend bekritiseerd wordt door een groot aantal betrokkenen.
YesYes BV
Veenstraat 10
B-3630 Maasmechelen
BTW: BE 0883 567 853