Met het overlijden van Marcello Gandini heeft de autowereld een van zijn allergrootste designers verloren. De Italiaan ontwierp tientallen conceptcars en productiewagens, waaronder zowel modellen voor het grote publiek als verschillende legendarische Lamborghini’s en de niet minder iconische Lancia Stratos. De 85 geworden Gandini werkte niet alleen voor Italiaanse constructeurs, zo wordt ook de allereerste BMW 5-Reeks aan hem toegeschreven.

De lijst van Gandini-ontwerpen is lang, te lang zelfs om ons aan een volledige opsomming te wagen. We riskeren dan immers auto’s te vergeten. Voor de Lamborghini Miura (foto hieronder) zou die vergissing onvergeeflijk zijn, die auto wordt door heel wat kenners toch wel beschouwd als een van de mooiste vierwielers ooit. Gandini’s handtekening staat trouwens onder het ontwerp van tal van Lamborghini’s, daaronder ook de Espada, de Jarama, de Urraco en de bij wat jongere liefhebbers misschien nog beter in het geheugen liggende Countach en Diablo. Die laatste twee sportwagens hadden vleugeldeuren, een concept dat Gandini al een eerste keer had toegepast op de fraaie Alfa Romeo 33 Carabo-conceptcar uit 1968.

Veto van Giugiaro

Maar we keren nog even terug naar het begin. De op 26 augustus 1938 in Turijn geboren Gandini startte zijn beroepscarrière als designer van interieurs, alvorens de overstap naar auto’s te maken. Dat deed hij in dienst van het Italiaanse huis Bertone, zij het dat zijn sollicitatie daar niet meteen succes opleverde. Toen hij Nuccio Bertone in 1963 om werk vroeg, stelde toenmalig designchef Giorgetto Giugiaro zijn veto. Pas toen die twee jaar later Bertone verliet, kreeg Gandini een kans. Hij werd er na een tijdje ook de nieuwe designdirecteur en zou er veertien jaar blijven.

Stile Bertone

Bertone had toen heel wat klanten, die huurden zijn bedrijf in voor het ontwerp van zowel conceptcars als prototypes van toekomstige productiemodellen. Vaak vroegen ze ook specifiek om gebruik te kunnen maken van de talenten van Gandini, die voor zijn werkgever al snel de Stile Bertone-designafdeling had opgericht. Hij verdiende dus een deel van zijn sporen met een reeks schitterende Lamborghini’s (foto Countach hierboven), ook toen al dé concurrent van Ferrari.

Eventjes ook Ferrari

Dat merk zou uiteindelijk ook een beroep op zijn diensten doen, Gandini mocht er de Dino 308 GT4 (foto hierboven) voor ontwerpen. Sinds het midden van de jaren 50 werden zowat alle Ferrari’s door Pininfarina getekend, maar naar verluidt zagen ze het idee van een compacte 2+2 met een voor de achteras te plaatsen V8 daar niet zitten. Gandini deed dat dus wel, de Dino zou echter de enige Ferrari-productiewagen op zijn indrukwekkende palmares blijven.

Bloedmooie Alfa Romeo Montreal

Hij werkte wel nog voor verschillende andere Italiaanse constructeurs: Alfa Romeo, voor wie hij onder meer de bloedmooie Montreal ontwierp (foto hierboven), Autobianchi, De Tomaso, Fiat, Iso, Maserati en natuurlijk ook Lancia. Voor dat laatste merk tekende hij het evengoed legendarisch geworden rallymonster Stratos (foto hieronder).

De eerste BMW 5

Maar Gandini kreeg dus ook opdrachten voor heuse massaproducten en zelfs stadswagentjes. Hij ontwierp de bij ons minder bekende Innocento Mini, de Autobianchi A112, de eerste generatie van de Volkswagen Polo (en quasi identieke Audi 50) en de tweede Renault 5. Voor BMW mocht hij de eerste 5-Reeks (foto hieronder) tekenen, voor Citroën de BX en voor Fiat (onder meer) de 132 en de hoogst originele X1/9.

Garmish als eerbetoon

Gandini verliet Bertone in 1980 en werkte vanaf dan voor eigen rekening. Behalve auto’s, ontwierp hij ook interieurs van huizen (en een nachtclub) en met de Heli-Sport CH-7 zelfs een helicopter. Enkele jaren geleden bracht BMW, een van zijn vroegere klanten dus, nog een schitterend eerbetoon met de reïncarnatie van de Garmisch (foto hieronder). Dat door de Nederlander Adrian van Hooydonk uitgewerkte project was een grote knipoog naar de gelijknamige en indertijd blijkbaar verloren gegane conceptcar van de Italiaanse grootmeester uit 1970. Gandini overleed op 13 maart 2024. Zonder hem zou de autogeschiedenis er toch net een beetje anders hebben uitgezien.