In onze Nostalgie-rubriek eren we wel eens vaker de stelling dat bijna alles vroeg of laat toch eens terugkeert. Dat is nu dus ook het geval voor de Neue Klasse van BMW. De naam van wat een compleet nieuw hoofdstuk in het dikke BMW-boek moet worden, herinnert ons immers aan een eerdere en heel succesvolle periode uit de rijke geschiedenis van het merk. Meer bepaald aan enkele berlines en coupés uit de jaren 60 en 70 van vorige eeuw.

Op 21 maart 2024 stelde BMW zijn Vision Neue Klasse X voor, een conceptcar die het pad effent voor een reeks nieuwe en enkel nog met een elektrische aandrijving aangeboden modellen waarmee de constructeur voor een heuse omwenteling in EV- en bij uitbreiding heel autoland zegt te zullen zorgen. Wel, dat deed het gelijknamige project van een goede 60 jaar geleden dus ook al eens.

Het ‘verkeerde’ gamma

In de jaren 50 kampte BMW met zware financiële verliezen en riskeerde het bedrijf zelfs kopje onder te gaan. Het gamma bestond toen uit motorfietsen, budgetauto’s met de motoren van diezelfde tweewielers en enkele luxewagens met grote krachtbronnen. De technologie van die laatste was echter verouderd en de goedkope vervoermiddelen uit het aanbod sloegen alsmaar minder goed aan in een maatschappij waarvan de levensstandaard snel verbeterde. Het was duidelijk dat BMW nieuwe producten nodig had, of nog concreter modellen met motoren tussen de 1,5 en 2 liter.

Die kwamen er dus ook en de nieuwe en heel ambitieus Neue Klasse gedoopte vierdeurs- en later ook tweedeursberlines zorgden vanaf 1962 echt wel voor de redding van het merk. Meer nog, ze bezorgden BMW de identiteit van een bouwer van heel sportieve auto’s. Die heeft het merk, zoals we allemaal weten, sindsdien ook nooit meer verloren. Het begon met de in 1961 als prototype onthulde 1500, nadat er ook eventjes en zonder bevredigende resultaten was geëxperimenteerd met een zowat letterlijk gehalveerde V8 met nog een cilinderinhoud van 1,6 liter. 

De familie Quandt

Van die tijd dateert ook het engagement van de familie Quandt, Herbert en halfbroer Harald investeerden in 1960 stevig in BMW en verwierven daarmee ook de zowat volledige controle over het bedrijf. Fritz Fiedler kreeg de leiding van het Neue Klasse-project, hij vertrouwde Eberhard Wolff de ontwikkeling van het chassis, Alex von Falkenhausen dat van de motor en Wilhelm Hofmeister dat van het koetswerk en dus ook het design toe. De heren zorgden niet alleen voor de intrede van het merk in wat toen al het alsmaar belangrijker wordende marktsegment van de middenklassers was, maar voorzagen de elegante vierdeursberline ook van de eerste nieuwe motor sinds het model 303 uit... 1933. Dat verdiende dus inderdaad wel de ‘omschrijving’ Neue Klasse. 

Ook al oogde de 1500 voor zijn tijd best wel modern, was het toch een eerder conventionele auto. Origineel was wel de onafhankelijke achterophanging, vooraan werd de wagen voorzien van MacPhersons en schijfremmen. Je kon met de 82 pk sterke 1500 in 15 seconden van 0 naar 100 km/h spurten, dat werd toen een sterke prestatie genoemd. Toen de auto eind 1962 op de markt kwam, was BMW net uit de rode cijfers aan te raken. Er werd dat jaar een omzet van 294 miljoen mark gerealiseerd, maar het feest begon pas echt in 1963. Het succes van de 1500 zorgde voor een stijging van de verkoop met maar liefst 47 procent, BMW was voor het eerst in 20 jaar ook weer in staat zijn aandeelhouders een dividend uit te keren.

Ook 02

De 1500 werd in 1964 opgevolgd door de 1600, maar reeds in september 1963 was het aanbod ook al uitgebreid met de 1800. Die had een motor van 91 pk, nog straffer was de samen met tuningbedrijf Alpina ontwikkelde en maar liefst 112 pk sterke 1800 TI of voluit Turismo Internationale. In 1965 volgden dan ook nog de 2000 en 2000 TI, in die dagen begon het sportieve imago van het merk echt wel vorm te krijgen. Naast de vierdeurs kwam er ook een wat kortere tweedeurs. Die werd 1600-2 gedoopt, maar die voornaam zou al snel in 1602 worden veranderd. Vooral met de in 1968 gelanceerde 2002 en de ti-, tii- en zeker ook de Turbo-varianten ervan manifesteerde BMW zich (wellicht) voorgoed als sportief premiummerk, ook al bestond die term bij ons weten toen nog niet.

In 1975, twee jaar voor het stopzetten van de productie van de Neue Klasse-modellen en in volle petroleumcrisis, werd ook nog een zuinigere 1502 gelanceerd. Die hield het nog tot 1977 vol, ondertussen had BMW de wereld ook al de eerste generatie van de veel modernere 3-reeks geschonken. Voor de volledigheid, de 02-reeks telde ook een tijdje een Touring gedoopte driedeurs en zelfs een door Baur geassembleerde cabriolet. Eerst een ‘echte’, in 1971 werd die vervangen door een targamodel met vaste zijramen. Ook de 2000 C en 2000 CS, tussen 1965 en 1969 verkochte coupés, worden doorgaans tot de Neue Klasse gerekend. Ze werden door Karmann gebouwd en bleken goed voor een kleine 14.000 exemplaren.