Het ontwerp van de Vlaamse Regering voor een overheidspremie die particulieren zouden kunnen krijgen bij aankoop van een elektrische auto van maximaal € 40.000 stuit op problemen. De Raad van State vindt dat de regeling het gelijkheids- en vertrouwensbeginsel schaadt. Het is dus nog niet duidelijk onder elke vorm en wanneer de premie er zal komen.
Vooraleer de Vlaamse overheidspremie van tot € 5.000 voor een nieuwe elektrische auto van maximaal € 40.000 voor particulieren, VZW’s of autodeelbedrijven “live” gaat en aangevraagd kan worden moest de Raad van State zijn fiat geven. Die instantie, die de wettelijkheid van administratieve handelingen en reglementen moet nagaan, heeft zijn bedenkingen bij de werkwijze die de Vlaamse Regering uitwerkte voor de toekenning van de premie en ziet problemen met het gelijkheids- en vertrouwensbeginsel door het beperkte budget en de mogelijke verlaging van de premie wanneer het aantal aanvragen te hoog ligt.
Premie van € 5.000 voor een nieuwe elektroauto
De premie, die eigenlijk al sinds begin januari had moeten kunnen worden aangevraagd, zou dit jaar € 5.000 bedragen bij een aankoop van een nieuwe EV van maximaal € 40.000 bij een handelaar en € 3.000 voor een tweedehandsexemplaar. Ze zou gelden voor wie de auto bestelde na 25 september 2023 en ten vroegste op 1 januari 2024 inschreef. Het door de Vlaamse Regering voorziene budget van € 20 miljoen voor 2024 zou maken dat voor maximaal 4.000 nieuwe auto’s van de premie gebruik gemaakt zou kunnen worden.
De Raad van State heeft daar bedenkingen bij. Wanneer het aantal aanvragen hoger ligt (wat zeker mogelijk is), geldt het principe dat de premie niet meer kan worden toegekend wanneer het budget is “opgesoupeerd”. Dat zou betekenen dat een deel van de aanvragers uit de boot valt, en de Raad van State vindt dat dat het gelijkheidsbeginsel schaadt. In het advies staat dat de datum van aanmelding of de datum van goedkeuring “geen pertinent criterium zijn waarvoor een deugdelijke, met het gelijkheidsbeginsel verenigbare verantwoording bestaat.” Ook wanneer de datum van de aankoop of de inschrijving als criterium weerhouden zouden worden blijft dat probleem hetzelfde.
Omdat de Vlaamse Regering ook al had voorzien dat het voorziene budget mogelijk ontoereikend zou zijn had ze gezegd dat bij een tussentijdse evaluatie mogelijk een verlaging van het premiebedrag zou kunnen worden doorgevoerd. Ook daar heeft de Raad van State problemen mee, want door de aankondiging van de overheid zijn “onvermijdelijk legitieme verwachtingen bij geïnteresseerde kopers gecreëerd”. Lees: de burger verwacht wel degelijk recht te hebben op de vermelde premie. Bij een verlaging van het bedrag wordt dan wel vermeden dat er helemaal niets aan premie overblijft voor de aanvragers, maar volgens de Raad van State “blijft er (dan) een verschil in behandeling bestaan tussen de aanvrager die het verminderde premiebedrag krijgt en de aanvrager die het in de ontworpen regeling bepaalde premiebedrag krijgt.”
Risico van juridische procedures
Wanneer bepaalde burgers de premie niet zouden krijgen riskeert de Vlaamse overheid juridische procedures van burgers die vinden dat de regels rond de premie de schending van het gelijkheids- en vertrouwensbeginsel schaden. De overheid maakt beloftes die ze niet nakomt, zouden de klagers dan kunnen stellen.
Het is nu afwachten wat de Vlaamse Regering met dit advies doet. Het budget verhogen zodat iedere aanvrager zijn premie kan ontvangen of het systeem aanpassen om tegemoet te komen aan de bezwaren van de Raad van State. Dat alles wordt hoe dan ook niet evident en het is dus nog steeds onduidelijk wanneer de vele particulieren die voor een elektrische auto opteerden door de premie zullen weten waar ze aan toe zijn
